Pasaylua
pasaylua ko akong mga higala
maglisod gyud ko ug himo ug isturya
salapid na akong dila ug hunahuna
kay natakdan na sa akong amo nga walanghiya....
pasaylua ko ninyo kay ako panagsa ra mupaka
kay kining akong baba puno ni ug mantika
- Jeffrey Nique, New York
Maayo man lagi mobalak
Bisan ug wala mag-inom ug alak
Na hala kaon ug todo dinha
Bilini pod mi sa imong gikaaon nga maruya.
- Zen Acaba, Australia
Ang Saging Sa Bansalan
Ang saging sa Bansalan
Lisod gyod malabwan
Tubo sa umahan
Giayo ug atiman
Lung-aga ang sab-a
Maruyaa ang kardaba
Bisag unsang lutoa
Segurado busog ka
Ang saging nga binangay
Lami kaonon sa kanunay
Ang saging nga senyorita
Gamatiting pero pwerteng tam-isa
Ang saging nga morado
Humot ug bus-ok kaayo
Ang saging nga tundan
Tambal kuno sa gibutdan.
Hinog nga saging
Maruyain na natin
Mahirap ang rhyming
Kinahanglan ng Tagalugin.
- Edwin Bibera, California
Buntis daw si Jane!
(false alarm diay)
kining sobrang kainit
makasamot sa kuto kuto manguhit
suka diri suka didtu
mga pasahero sa tren de na makapaniudto
kay giluod sa dalang pangulihad
sa nangawas nga nagkadaiyang fruit salad
gikan na sad ko sa elmhurst hospital
aron magfollow up sa sakit nga makapa mental
ang hinampak ug nagkayuring nga doctorang bombay
epugos jud nga magpa preggie test aron masuta kung wa bay insik nga gamay.
negative, negative singgit sa techniciang taga Peru
ang ilong daw sa insik nga periko
deep breath, lili, pokpok kuot,
sa akong tiyang mibutod
dala pangagho ug pabulhot
sa utot nga dugay ng gepatayhop
ang ending the same finding
before uli sa balay sa gawas eating
ang insik gibidli sa chinese crispy patang ilaga
didtu sa mexican tacos nagpakaga
maski ang ilong nag aso aso sa kahalang
basta lang makakaon ug bisan unsa na lang.
o pagkakapoy sa akong kahimtang
si mary sa aging sigi na lang kabalibaran
karong gabii mangita sa tambal sa ailment
basig tuob ra diay coke ug dukot ang treatment.
diri ra ko kutob kay mibukal na ang epatuob.....
sa akong manghihilot ice cream ug coke apil epaub-ob.
- Jane Nique-Velez, New York
Ang Saging ni Herodes
Kung ikaw madam magpatuob
Ang Intsik huwag papasukin sa loob
Tingali madayon ang imong pagkabuntis
Tungod sa tundan ni Herodes.
- Edu of California
Saging sa mga Praning
Bwhahahahaha
Sa tumang bahakhak
Nalimtan ang sukang hinampak
Daghang salamat Halangdong Edwin
Sa langub nga imong gepuy-an
imo kaming natabangan.
Hala Sabat mo!
O bungotong Haring Herodes
Hadluka ako ayaw
aron dili ako magyawyaw
Madaku siya o magamay
ayaw intawon ako ipalaway
kay dili man na padak-anay
kundili pagilukay!
Nus-a man ka mopanaw tinahud namong Edwin?
Ang saging sa Bansalan ayaw ibilin
Dad- i mi diring mga praning
labina ang mga mareng
nga naghandum sa Saging
sa ilang mga banang poging.
- Jane Nique-Velez, New York
Bansalenyos, Daghang Salamat
Daghang salamat mga Bansaleno
Sa balak nga maanindot kaayo,
Di iglimod nga kita may talento
Unsay ikasulti nimo, Dr Lino?
Si Jean Metilla naghipi-hipi lang
Gusto mo-apil pero di kaharang
Tanan maka-join ayaw lang ang tigulang
Kay ilang mga balak puerte makakugang.
Nagpaabot ko sa balak ni Serapion
Tingali sa umaabot nga grand reunion
Busa dili gayid kini nato sipyaton
Kay balak niya pulos mabulokon.
Si Zeni ug Gil nga mga Acaba
Sila karon nagpuyo na sa Australia
Misulat ug balak haskang kara-kara
Ikaw gyud magkatawa samtang magbasa.
Si Edwin webmaster medyo nakugang
Sa mga talento kalit nga nadiskubrehan
Ang iyang saging maoy gikagubtan
Kay sa sueldo siya man naumentuhan.
Si Flong nga kabaw usab nanungay
Misagbat pud si nanay nga Lalay
Si Tune sa payag nagpauraray
Samtang nagbasa si Jean nga nagpanghayhay.
Si Imee pud midalikyat sa Espanya
Kauban iyang esposo sa ato pa bana
Kay didto unya maghimo ug bata
Makauban nila'g kaligo damlag sa sapa.
Si Jeffrey Nique naningkamot intawon
Sa mga garay ug pulong nga iyang sulaton
Ug unya sa wala lay ukon-ukon
Nakahuman gyud ug balak usa ka higayon.
Sa mga wala pa kanamo maka-apil
Ning among balak ug mga bingkil-bingkil
Join na mo kahit na hindi n'yo feel
Inom usa kamog baso sa lami nga kinutil.
- Henry Tacio, Bansalan
Balak Tambal sa Kamingaw
Maayo na lang Lalay ang imong anak ra
Ang natingala sa imong katawa
Ang akong mga kaopisina gayod matingala
Kung si Zenita magkatawa, bisan ug nag-inusara
Ang boss nako moli-li ug mosinyas
Sa akong mga officemate nga nagsulyap
Sa Pilipina nga usahay maghilak
Samtang nagbasa sa inyong mga suwat
Sa opisina, na-anad na gayod sila
Nga kada buntag gayod ako magbasa
Sa mga email gikan sa akong mga higala
Usahay taga-an ko nila ug proyekto
Ingon ko - taymsa ug paghulat mo!!!
Kay na-a pa koy gihimo
Nga balak para sa mga Bansalenyo
Dili gayod sila maka-ik-ik
Motalikod na lang sila ug molakaw morag itik
Kini mga higala akong pasi-aw
Tambal sa akong kamingaw
Sa inyong tanan ako naghanduraw
Nga kitang tanan magkita balang araw.
- Zenita Acaba, Australia
Kanus-a Pa?
Kanus-a pa man kini mahuman
Kining atong balak nga walay kataposan
Si Edwin sa trabaho wa pa maumentohan
Si Jane sa iyang kabuhi wa pa maulian
Asa na man tong atong maanyag nga abogada
Nga nagsuroy suroy kauban sa iyang bana
Sa espanya nag wara wara
Hinaot nga wa ma sungayi ug baka
Salamat kay human na ang heat wave
Dinhe sa NJ hilabihang kainit
Kining bugan ko nag ping-it
Ang mga buhok nag pilit
Unsa man Inday Zeni
Sa imong trabaho wa ka ba kurati
Basig mafotbol ka wa sabti
Sa imong boss nga morag monkey
Hulat lang taod taod
Kay si Flong sa iyang balak motood
Nangita lang to ug buylo
Human sa iyang paniudto
Dinhe na lang ako kutob
Kay si lola sa ako nag ngurob ngurob
Morag buaya nga tumotokub
Gamay na lang ako sipyat basig bitiis nako ang ma-ub-ob
- Ann Nique Sabio, New York
Maayong Adlaw, Amigos and Amigas!!!!
Nagsigi gyud ko ug palakpak
Sa kadaghan aning balak
Gikan sa langit, mura ug mga bulak
Sa jardin, isa-isa ug tagaktak.
Tan-awa si Zeny
Nigawas gyud ang arte
Ug kani pud si Jefrrey
Wala pud magpapildi
Kang Lalay, hapit ko kuyapi
Wala ko magdahum, and balak, kusog pa sa tsunami
Pagbali sa hangin
Nakugang ko, sa saging ni Edwin
Pag scroll down nako sa computer
Na surprise ko kang Bobgil
Maayo gyud kay niapil
Abi man nako, siya taksil
Ning hanap na ko ug mata
Pagdoble nako ug basa,
Imee sa Germania, nilupad sa Espanya
Sa atong balak, maayo, kay nagbilin ug isa
Si Jane intawon, nakulangan ug kusog
Sige pud ug panimbasog
Maski ang tuhod ga kurog-kurog
Pasayawon siya, mosayaw gihapon ug irog-irog
Si Tune dili nato kalimtan
Kining atong balak, wala kay kabalak-an
Kung si auntie Dee-dee, mag ngisi-ngisi
Dili lang sa balak, sayaw pud ug watusi
Si Ann, kumidya ug balak
Ang akong tiyan, dili mahiyak
Mag sigi ko ug hagakhak
Akong laway mag watak-watak
Labi na kung si Henry ang mosulat
Ang akong mata mokidlat
Puno ug words, dili mayhap
Mawala ang kagutom, tambal sa kuyap
Walay baling-baling,
Kang Edwin nga saging
Ginamos ug kalamunding
Dream on, no kidding
Naghulat ang akong gisalang
Sa computer ako nag atubang
Sa tanang ninyong balak, ako nag- atang
Bahala na, ning akong make-up kabang
Ingon sa uban, kinahanglan mahubog
Aron ang balak mangisog
Sa Tagalog, "Nasaan ka na irog?"
Ikaw ba ay nalilibog?
Sa pag karon mo bye-bye nako
Ning oras gabii na kaayo
Kang Lalay, nisa-ad gyud ko
Ako tung tubagon ang meeting niadtong Sabado.
- Florence Dacanay Valeri, New Jersey
KAB-OTA ANG IMONG DAMGO
pugngan ko man ang tanod nga gihigot kanimo
patugpahon ka sa yuta og mutungtong ang akong mga tiil nianang lapad mong pako apan dili mahimo…
nasayod ko babag ang akong kabug’at sa imong paglupad ….
magpabilin na lang ako dinhi sa yuta..sud-ungon
ang imong pagkuyog sa huros sa hangin ..padayon sa paglupad,
kab-ota ang imong mga damgo ..hatagi sa kalipay ang mga bata nga
naghangad kanimo..
ANG KINABUHI NGA BUKIDNON
gikan ning maong bungtod nga diin ako nagtindog
suga sa nangayagkag ug lampara sa mga payag
sa akong panan-aw naghatag kahayag;
wala nay binuhat nga nagtukaw
gawas kanako nga nagpulaw,
nagsud-ong sa kinabuhi nga bukidnon,
ug taliwala ning tanan nagpasalamat sa gihapon
sa Labaw’ng Makagagahom.
mangisdaay
…sa kadlawon..
bisan taliwala sa lalum nga hinanok
sila mobangon gikan sa katulogon…..
moadto sa dagat aron mangayagkag
para ikasula ug ikabaligya..
giantos ang kabugnaw sa tubig
uban sa hinuyohoy sa hangin..
..yamukmok lang ang tan-aw sa katilingban
ngadto nila apan sa kinauyukang
bahin sa ilang kasing-kasing
sila mapasigarbohon nga pinaagi
sa ilang abot ..kita usab nakakaon……
Ang Pakyas kong Gugma – 12-07-2007
daw gituyo sa kapalaran
nga mahipatik sa kasaysayan
ang kaagi ko sa gugma
ngan kaninyo ipabasa
dili ko mahikalimtan
unang adlaw nga ako siyang nakit-an
diha-diha nabatyagan sa akong dughan
nga siya lang ang halaran sa gugmang gi
ampingan.
hilabihan sa akong kalipay
sa dihang siya milabay
daw gibayaw sa langit sa pagdawat ko
sa hinatag niya nga regalo
sa iyang sulat gipamulong
nga siya kanunay kanako naghandom
usa ka pagbati nga buot niya nga akong
masayran
lakip ang tubag sa iyang pangutana nga gusto
niyang mahibaw-an
sa among panagkita
akong gitimbang-timbang sa paghuna-huna
siya ba angayan
sa akong gugma hatagan?
ang tubag sa akong dughan
siya na lang (kay guwapa man?)
total labs ko man ang kagwang
Ingon na lang ko, "your the one"
that's it , mao na 'to.
maayo pa sa sinugdan,
malipayon ang among panag-uban
halos walay kasudlan
sa kalipay nga among gisaw-an
apan sa kalit lang akong nabantayan
sa iyang batasan,aduna'y kalit nga kausaban
nahisama na lang ako sa usa ka duwaan,
human siya nalipay, iya na lang akong gilabay.
pagkasakit sa akong gibati
kasakit nga karon ko pa lang nasinati,
daw pait pa sa paliya
ang luha nga mitulo sa akong mga mata
karon ko pa lang nahisayran
may laing binuhat diay nga gikabuangan
mura ug gitigbas ang akong dughan
ug gipikas-pikas sa makadaghan.
ako siyang gi textsan ug gitawagan sa
makadaghan
apan "the number you dialed is either
unattended or out of coverage
area" man!
I ask my self, Bakit, ngano, why"
wala akoy mahimo, mihilak nalang, mi cry cry.
nadawat ko ra gyud sa kadugayan
nga dili di ay siya akong kapalaran
sakit subli-on ang akong kagahapon
pero sagdi lang kay tungod adto ako nakakat-on
mao kini ang ending
sa na hurt nako nga kasing-kasing
until here na lang my dear ?????
so long, farewell!!!!
Ang gugma sa estudyante – 11-24-2012
Ang kasing-kasing ug huna-huna nagsalimuang, kung mahigugma na gani dili jud mahimutang. Magsige nalang ug huna-huna, daghan ng natingala nganong sige nalang ug tanga.
Magmatngon kita sa gugma, kay kini muabot ra bisan kanus-a. Kay sa pinakalit, mutuybo ra kini nga wa damha, ug walay petsa ug saktong takna kung kanus-a. Daghang nagbagutbot ug nahasol. niining pagbating di mabasol. Daw usa ka bangkaw, nga lisod ibton kung sa pagbati nabulahan. Naghuna-huna sa mga panghitabo, kung kanus-a ang sunod nilang panagtagbo. Kay niadtong una nilang panagbunggo, anaa na'y gamay'ng pagbating nitubo. Ug gipadako niining modernong panahon karon, nga dali ra ang tubag maangkon. Sa text, chat ug email nga gipangpadala, mga mensaheng haskang pagkadalia.
Ug mga kasing-kasing nga nagsadya, way adlaw nga di maipakita ang hilabiang pagpangga. Ug gihimo na nga inspirasyon, usa daw sa mga rason nganong ganahan mutuon. Kung dili magkita sa pipila kaadlaw, mga kasing-kasing puno sa kahidlaw. Mag-emote ra ba dayon sa daplin nga way tiaw, hangtod nalang makatagpilaw. Kung ang tawag gani dili tubagon, ang huna-huna dayon madudahon.
Kung walay mutubag sa cellphone, sa balay o boarding house susihon. Ug didto nahimugso ang mga pagduda, nagsugod na ang tanan ug katingala. Nganong perte namang lagyua? labong sauna perte man unta tong taputa. Ang pinintalang ngislit sa dagway, nahanaw lamang susama sa bangaw. Hangtod ang madungog mao na lamang ang hagawhaw nga tingog. Ug ang ilang gugma nagkasugod na ug kapadlas. ang mga balod sa luha nibanlas ngadto sa baybayon. Kay niabot na jud ang takna ug hinog nga panahon, nga dangaton ang kasakit nga wa gidahom.
Gugma`ng walay sinugdanan ug walay katapusan – 04-04-2010
Bisan ug mahanaw man ang tanan,
Apan ikaw kanunay magpabilin sa akong panumduman,
Ug balonon ko hangtod sa akong kamatayon kining tanan....
Nga nahimong dayan-dayan sa akong naagian...
Manghugno man ang kabungtoran,
Ug muhubas man ang kadagatan,,
Ug mungiob man ang kalangitan,
Apan ang GUGMA KO KANIMO, WALAY SINUGDANAN UG WALAY KATAPUSAN..
Balak: Panguma... – 07-12-2008
Nicolas V. Remonde
Minglanilla, Cebu
Ning sayong kabuntagon
Gipugos niya pagbangon
Ang lapoy niyang lawas
Bisan pa sa katigmi sa panahon
Aron sa pagtikad sa uma
Kay matod pa nila
Nagkrisis na kuno kita!
Singot ni Tatay kalipay ni Nanay
Si Dodong ug Inday nagtinabangay
Usa ka pamilya nagminahalay
Usa ka panig-ingnan
Modelo sa katilingban
Pobre apan hamugaway.
Klase-klaseng lagutmon
Ilang gipangtanom
Uban sa nagkadaiyang utanon.
Mga humay sa basakan
Sa pikas luna ilang gitamnan
Labong nga kamaisan
Mani ug munggos gipataliwad-an.
Kini ang kinabuhi sa mag-uuma
Hapo ang lawas sa kainit napagba
Usahay sa ulan masubhan ug masubawan.
Sagdi lang basta pangandoy matuman
Buhong sa pagkaon pamilya ug kaparyentihan
Ug ang bagang hut-ong sa katilingban.
Busa atong dasigon ang uban
Mga bakanteng luna atong patamnan
Kabulahanan alang sa tanan.
Kakugi ug pag-ampo gikinahanglan
Sa krisis nga atong gisagubang
Lakip ang ubang nasod sa kalibutan.
Busa ugmara na!
Alang sa mabungahon tang ugma!
Kung Mag Mugna Man Lang... – 09-28-2007
Kung mag mugna man lang kog balak,
kana nalang kabahin sa mga langgam,
nga tulin ug andam
Makigbisog sa habagat ug amihan
O di kaha kabahin sa mga isda
sa kinalagmang bahin sa dagat,
ga atang sa pukot
swerte lang kung makalusot
Puwede man pod mag mugna
ug balak kabahin sa hangin
Nga nagatayhop sa imong aping
kabugnaw ang mabati mo
O di kaha kabahin sa uwan
Nga suki na sa mga mambabalak
Apan, ang uwan, way kamatayan
Di mahibaw-an kanusa mo bundak
Kung mag mugna man lang kog balak,
kanang di kabahin sa gugma,
pagbati nga murag kutsilyong giduslak
sa imong dughan hangtod ang dugo mo uga
Kung mag mugna man lang kog balak,
kanang kabahin sa wala
mas maayong walay padulngan
lisod iginhawa, kung ikaw mambabalak
Kung mag mugna man lang kog balak,
kanang kabahin na lang sa mga damgo
aron ikatog na lang ko ni ang mga pangandoy
ug sa buntag na nako kanimo iasoy
ng Kabuntagon – 01-04-2008
Maoy mihangop kanimo
ang alimyon sa gininhawa sa kadlawon
Ang talidhay sa huyohoy miagbay
Sa imong pagpaso-paso sa kalsada
Imong nasud-ong ang nagbad-ay
nga trangka sa inyong balay
ug ang nahunlak nga lantay
diin dinhi nimo gipang-ipon
ang mga damgo sa kagabhion
Nalantawan mo ang nakanlat nga ang-ang
sa hagdanan sa balay ni Nong Jing
Natataw mo ang kadaruhan sa kamaisan
nga nagpaabot pugsan ug mga singot
sa kabos uyamot nga agtang
(Didto sa kasadpan nanglili
sa nagbungtod nga panganod
ang nanghuyatid nga kilat
ug ang kabituonan nanghawid
sa sidsid sa gilukot nga kangitngit)
Giduol ka ni Neptune, mikitiwkitiw iyang ikog
milamano nimo, ug misunod sa imong paglakaw
hangtod nagkalayo ka gikan
sa lim-aw sa kahayag sa poste
ug maoy mipasunding karon
ang mga imahen
sa laksot nga kamatuoran
hutoy sa kawad-on
ping-it sa kagutom
tiyabaw sa kapit-os
agulo sa kapait...aguroyyyy
Martes, Setyembre 3, 2013
Balak 3
Teknolohibat
Bulahan ang mga buta: Dili makurat,
dili molugwa ang kalimutaw.
Bitaw, udtong tutok na ra ba
niining siglo sa salamangka. Nakiglumba
ang mga mugna sa makina sa matag kisaw
sa pilok. Madangaw na ang kawanangan
sa kinaadman. Sa tumoy sa tudlo,
ang kalibotan usa ka lusok nga muta.
Nakigharong sa kahabog sa panganod
ang pinatindog nga kumagko,
nagsundog sa tamla ug tagik
sa Ginoo. Nangidhat silang Watson ug Crick
Namikat ang nagpakatap og katahap
batok sa katingala. Nanghadla ang ilang
lamat: Walay dili mabuhat.
Bisan ang mga ilaga sa suok-suok
sa Pasil mahimong pasanayon isip
mga kuwaknit, paluparon ngadto
sa mga kampana sa Vatican ug patugpahon
sa mga saag ug wala hiilhing mga lubnganan,
Ug ang urom gikan sa agulo sa kagutom
sa Africa mahimo natong saw-an samtang
gadamgo si Bono og kombira sa kanta.
Palaran ang nangapkap kon asa padulong
ang luha sa ikatulong mata.
Daman Sa Apohan
Dili tugkan og bungag singot,
dili manimahong Adlaw
ang mga walay buot— nagkayungit
og hingos sa ilang sip-on, mga mata
nagliraw—sulod sa Time Zone. Dinhi
daw nanghagit ang nagkayuring
ug makalipong nga lasang
sa laylay nga de kuryente, nagtiaw
sa kakahoyan nga kanhi naglanog-lanog
sa lunhaw ug ihalas nga hagwa, naghaguros
sa katingalahan diin walay limbong
ang landong kaniadto. Daw way kahumanan
ang panahon samtang walay kataposan
ang wanang atol sa pagpanikop
og mga lukton ug alindahaw, sa pagsiyagit
og siyatong ug lumbaanay hangtod
gilugwayan ang lagaak sa lumpayat
lahos sa kilumkilom.
Ug dayon ang Buwan gawaldas
sa iyang dan-ag dungan sa among
tagutago, tubigtubig, tagnatagna
ug tuhiktuhik sa mga sugilanon
nga bugnaw sa tingkoy. Mingkisaw
ang kalibonan, nanurok og mga aninipot.
Ilang nasimhot— sa pagsubang
sa among kahinanok nga mipapas
sa mga pangos ug hangos— ang kabugnaw
sa among singot.
Romansa Distansiya
Bisan pag budlat ang Buwan
dili gihapon makit-an
sa webcam. Apan gatakdol gihapon
ang kalimutaw ni Christopher. Ang mga balhibo sa langgam
walay kalainan sa kagaan sa tumoy sa iyang mga tudlo tadlas
sa kawanangan sa computer. Bisan ang satellite di mosalir
pag-aninaw sa kalagom sa iyang kigol, ang kubal niini naglakra
og usa ka isla nga wala pa sa mapa. Dili na niya kinahanglang
makiglayog pa sa mga balod sa kakulba aron ang mga lawod
sa kahinam ni Columbus iyang mapalgan. Nagkagamay
ang kalibotan. Walay kalainan sa atngal ug pusod sa babaye
nga nagpanilap— buot tingaling makigsawo sa iyang kagutom
samtang siya nagpangidhat sa nagbilangkad. Daw gisuyop
ang antipara ni Christopher sa iyang pagpamuwaw,
iyang laway nangalisngaw. Lupig pay nangharana.
Sa pakigharong sa internet,
nasumpay iyang kilay diin
nagkumbitay ang duha ka kuwaknit.
Pamahayag Sa Pungkol Ngadto sa Bungol
Sukmag sa Buwan bitaw, daw pagdakop
sa anino sa mga aninipot
ang pagsulat. Pastilan, kabug-at
sa papel ug sobre nga sukad-masukad
wala pa gyod nako masuwayi og
dawat. Kanindot untang ikawot sa akong
hubon karon nga makawhat na sa hangin
ang mga aligato ug agiw
sa mga letra, mingkatap ug
naglakra og dag-om sa mga pulong
ibabaw sa daob sa mga hunghong ug
kidhat. Ang pagpakaylap sa buot
masayran makaapas na bisan sa kaidlas
sa kilat. Apan kinsay nakahibalo
sa pagpanugpa sa abo dungan sa ulan
sa mga dila samtang nanawag ang kartero
nga nagkalo og kaldero?
Halad sa Dalagang Nagsul-ob og iPod
Nagbanda-banda ang mga bosina. Makaigking
ang haguros sa hanging gianuos, ug gaaso-aso
ang taghoy (Wala kaha mapaksit ang dila
sa konduktor, nagkumbitay sa jeep nga
pinakadlit ang pag-utnga?) Nagsidlit sab
ang sitsit sa mga estambay, naglaway samtang
naglutaw ang imong mga lakang sumpay sa kutay
sa kuryente lahos sa kinalawman nimong atuli.
Nagpangab-ot nimo ang abogon nga huni gikan
sa makililimos nga buta; iyang gitara giagup-op
sa mga harana nga haom na karon iduyog
sa purlon. Bisan pag iyang idalit makabuhig
patay, gipaambit nilang Yoyoy ug Max sukad pa
sa panahon sa jukebox— wala na, wala
nagkitiw ang imong mga tiil samtang nagdisko
ang suga sa ambulansiyang nakasaghid nimo.
Signos
Lisod nang maapsan, layo nag naabtan
ang unggoy ni Darwin. Taas kaayo
og hangin, gani motupong na sa langit
ang utong sa utok gikan sa witik
sa ikog. Apan way kutas ang kahakog
sa ihalas nga nahalwa sulod sa dughan,
buot makiglumba sa mga robot. Way pugong
ang pagbulhot padu’ng ngadto sa katagbawan.
Nagpadayon ang prosesyon sa mga buta
samtang nagpasad sa dalan ang mga panit
sa saging. Nalamba sa hangin
ang kampana nga natay-an sa iyang bagting.
Hagbay rang mikagiw ang mga anghel.
Lisod nang maapsan, layo nag naabtan.
*Pungpong sa mga balak
ni MICHAEL U. OBENIETA
GUNTING UG NAIL CUTTER
Ni Tem M. Adlawan
(Kining maong sugibalak napatik na sa Budaya, usa ka indie magazine, Septiyembre 2003.)
Kay sakit na, buot na nakong barogan ang
Kaugalingon aron masumpo ang tatawng
Pag-abusar nilas pagtuo (kay wa ra man
Ko moginok, di lang motingog, batok sa
Pila na ka buwang mga insulto, naglikay
Sa bisan unsang lalis, bisan unsang away)
Nga ako kulukoy, wa makasabot, wa makamao,
Di gihapon kunong kamao (bisan pa sa
Pila na ka buwang dumdom sa buhat)
Unsaon pag-ila ang lainlaing mga pinalit
Sa mga shopper—junk foods, chocolates,
cookies, linata o kinartong kan-onos iring
O iro, wrappers, napkins, detergents…
Mga ingon ra god niana, groceries/toiletries—
Aron dili kini magkasagol, ug dili sagolon
Pagsulod (ug dalion gyod, klasehon, husayon
Pagsulod) sa mga bag, plastik o papel, sapaw
O dili, agad sa paggamit sa sentido komun, o
Agad sa gustos shoppers nga gayod ipatigbabaw.
Maong giitip nako ang pangandam nga paghinguko,
Kuyaw nga ipabiling magsiwil, lagmit masabod
Ug malaksig ahat ang kuko kon ugaling mosangpot
Man sa karambola ang panagharong inigbalikay
Ngadtos trabahoan, Commissary, isip baggers
Para tip, inay suweldo, agad sa shoppers
Nga kabubut-on. Ubay-ubay sila sa usa ka nasod,
Bisan tuod dili tanan nila, ang nagbaton sa
Maong pagtuo. Wa ko makaila sa ilang mga
Ngalan; ang ilang mga dagway, bayhon ug
Sinultihan mao lay akong gitiman-an. Anha
Sa usa ka dapit sama niini dinhi karon asa
Mag-abot ang lainlaing tawo gikan sa
Lainlaing suok sa kalibotan— Alemanya,
Panama, Puerto Rico, Mexico, Vietnam,
Pilipinas, Korea… sama namong nanag-
Baggers sagol sa Putig Itom nga mga lumad
Sa Dapit— labaw natong nailhan ang mga
Tawo sa hitsura, bayhon ug sinultihan kaysa
Ngalan. Ug niining matanga sa pag-ila,
Ubay-ubay sila, bisan lagi nga dili tanan
Nila, gikan sa usa ka nasod ang kitab lang,
Ingon sa mga mocking bird sa Dapit, sa
Pag-ingon sa inawat-awat nila, kuwang
Sa tuno (southern accent, southern drawl)
Nga Iningles: “Pop, you always bag wrong
Stuff. You very slow. You don’t learn,
You don’t speak. You don’t understand
English? Better go home, you old anyway.”
Susmarisep! Mga butang ug buhat nga wa
Magkinahanglag pagtuon adtos kolehiyo,
O pasaran bag mga eksamin sa serbisyo
Sibil, wa magkinahanglag basa sa sinuwat
Nga mga hunahunang halawon kun pilosopiya,
Sama, pananglit, sa ilang Spencer, Spinoza,
Schopenhauer… mao na lay wa hikamaohi,
Dili hisabtan? Porbidag di pa luod ug hilas
Ang paghuyop sa trumpeta alang sa kaugalingon,
Sus…! Mopay wa gyod ko malimot adtong
Ikaduhang gubat sa kalibotan, tumbas rag
Niini sa ilang gihimo ako gipahinumdom.
Nasawot ang sa mga manghod ug ang akong
Tinuboan kay, gamay pa kaniadto, akong
Kamaguwangan mga 11 pa lang gani, napagan
Na sa mga pag-antos sa among mga apohan
Ug ginikanan. Way maayo, nihit pa gyod,
Ang pagkaon; way maayo, nihit pod
Ang bisan tambal lang sa mga mananap
Sa tiyan; wa ganiy tarong sabon batok
Sa nuka, ap-ap o bun-i; pagpuyo diyot-
Diyot lang maungkag, way puas ang kuyawng
Nakapaulpot sa kabuhi sa kadaghanang
Nanagluspad, gitugkag mga hubag-hubag,
Nahikawan sa hustong pagpahuwayg katulog,
Ilabi na gyod kadto kon manuot-suot
Ang mga tabi-tabing kamig, daw tugnawng
Hangin sa mga gabiing umog, nga didtong
Mga dapita sa kuan, bawos sa ambus-ambus
Sa mga gerilyista nga giingong way sapatos,
Naghuwes de kutsilyo ang mga Okupante sa
Nasod. Ug sa labaw kuno ka bangis nga mga
Kaabin, ang mga sibilyang buhi-buhi pa
Gipaniwasan: batag mga tiguwang gipanuhog
Sa bayoneta. Karon, mga kan-uman na ka tuig
Liwas niadtong panahona, niay mga babaye—
Ig-unsa kaha ni adtong mga Kaabig Okupante—
Kuwang na lang mowiwi sa mga uwat sa akong
Panumdoman pinaagi sa ubos kaayo nilang
Kanako pag-ila. Matinuod man o madili
Kadtong mga tabi-tabi, ang gubat nakahimo
Og laglom nga mga samad sa panumdoman ko.
Ug wa man tuod mi mahuwes de kutsilyo sa
Pusil ug bayoneta, apan niini kami sama ra
Sa nabiktima pagkahitabo nas among pagka-
Puhag gikas pinuy-anan namong dapit nga
Gipabuhatan sa mga Okupanteg Kaabin og
Mga baraks, mga trenseras nga mikatap ug
Kami nahimo nang dili taga amo, dili na
Tag-iya sa unsay amo pinaagis pagbuot ra
Nila nga kanunayng gagunit sa ilang pusil,
Sa mga bala ug bayoneta sigeng gatangkil.
Gipakita pa mig ehemplo sa ilang jujitsu
Nga ang akong amahan, ug kinsa pay mireklamo,
Maoy nanglukapa, ehemplo sad sa tamparos
Nga ang akong apohang laki kinsa lugos
Na gani makausap sa kan-ong mais maoy
Mitulilik, dugog pila ka ngipong wan-ay umoy
Mipisik. Karon nia lagiy mga babaye (ig-unsa
Gyod kaha ni silas naasoyng mga Kaabin nga
Pareho nilag sinultian): niining Dapit
Nga dili ila (dili sad hinuon, bisan tipik,
Ako ni sa bugtong kataginasod kong kauban
Sa buhat) tabla ra kog ilang gihinginlan
Sa ila laging pag-ingon: “Better go home—”
Niana, di ba ang Dapit naingos kaugalingon?
Ug tungod lang kay labaw, sanglit una nga
Nasinatis buhat, sila katulin niini ug sa
Kahapsay sa agi, tinuod, nila di ko kay bag-o
Ikatandi, sila na lang gyod ang sigeng husto?
Apan sa tanan, sila ra may kanako nag-isig-
Isig, di man hinuon ang mga lumad nga Putig
Itom! Di ra ba sila ang nagbuot nga gidawat
Kos buhat, ang Head Bagger man ug Assistant!
Unsa may katungod nila nga kanako manghilabot?
Pagkalig-on sa akong sukaranan sa gihuna-
Hunang pakigharong! Sa akong mga pu’ng unya,
Di kaha sila mahisama sa kaniadto ilang
Terou Kosaka nga kang Flash Elorde giparang
Sa mga kumo niini nagkamuritsing? Ako sad
Sila niini nga pahinumdoman kay baya kahag
Nalimot na lang. Nakita nako ang kadaogan.
Kay hait, maayong mihimog itip, nagustoan
Nako ang gunting ug nail cutter sa balayng
Sa bayaw kong sundawo sa Dapit inabangan
Balayng akong giiponan, bayawng nagpailawom
Sa tanan aron ko makalangyaw. Nahitalunong
Ko sa akong pagbasa, nag-anteyohos, sa pinong
Mga titik sa pag-ila diin mabuhat ang duha
Ka gagmayng gamit. Dili diay ang dagko ra
Nga mga buhat sa ilang nasod sama sa mga
Awto, trak, TV, computer… kondili
Lakip pa ang gagmay, nakigharong, nakigtigi
Sa mga buhat sa ubang nasod ug nakadu’t,
Sama niining gunting ug nail cutter, hangtod
Na sa kamerkadohan niining dako nga Dapit!
Sus, nakakita man tuod kog duha ka export
Gikas Yutang Natawhan nga nakasulod pod
Sa mga mall sa Dapit ug sa Commissary, pero,
Sus, di gyod tawon mahimong ikapasigarbo.
Kay Nipa Vinegar ug Banana Catsup ra gyod!
Ambot kon duna bay lain nga wa ko masayod?
Basta kay mao ra, mao pa, nay akong namatuod.
Lupig pay tore nga gabok, nahunlak, hiagian
Sa hinay lang nga linog, ang akong galamhan
Natumpag. Ang hulagway ngas hunahuna mibarog
Dili ang sa isigkatawo, sa isig na ka nasod.
Samtang ang sa mga babaye lainlaing produkto
Ang napabrika, ang sa ako mao ray labing gihimo
Ang pamolitikang labihang kabarot og matang!
Sus, lugos, lugos na ko makatindog gikan
Sa akong gilingkoran diin ko maghinguko human
Nako mabasa ngang gunting ug nail cutter
Nabuhat sa nasod sa mga babayeng mangorehir
Nako karon ug unya sa buhat. Tingali bisan
Ang labing insultador nila akong hilupigan
Sa harong. Apan kon mahisgotan ang nasod
Unsay akong garbog kusog nga ikapabarog?
Oratio Imperata
Makalilisang:
Ang nag-eklipse
Nga mutaong mga mata
Sa global warming:
Kamandag nga naglikos
Sa naghangos nga kaugmaon.
Samtang nagbaktas ko
Sa libaongong da’n,
Mihabol ang kaigang
Sa akong yagpis nga lawas.
Ug ang kainit nahimong mangtas
Kansang dagway lisod pintalon.
Nalanay. Oo, nalanay
Ang sorbeteng Arctic
Human giitsa puyra
Sa pul-anong bata
nga way buot. Ambot,
Gusto ko nga mobagutbot
Dayon, mosiyaok: Nag-agulo
Tungod sa diabetes sa pagtamay
Ang senior citizen nga kalikopan.
Apan wa kiniy pu’s kon ako
Ning buhaton kay nasayod ko
Nga ang Adlawng giuhaw
Ug ang panganod nga gianod
Sa ulo-ulo, sa hugawng hangin ra
Makasabot kanako.
Mouli na unta ko sa akong balay,
Apan sa eskina Juan Luna ug MJ Cuenco
Nakita ko ang usa ka hamtong
Nga lalaki nga naglabay
Sa upos sa sigarilyo.
Naghinam-hinam kong moduol niya
Ug kulatahon sa akong sermon:
“Nagpataka sab kag labay sa imong kinabuhi!”
Apan wa na nako siya masermoni
Kay dali ra kaayo siyang nakasakayg taxi.
Mihawok. Oo, mihawok sa yuta
Ang panagna sa nagkibot-kibot nga baba:
Ang biga sa baha mobul-og inighuman
Og hilak sa kalangitan. Ug sa kataposan,
Mangaliyupo ko kang Cardinal Vidal
Nga mobungat siyag pag-ampo
Alang sa nagpalingog-lingog. Amen.
KEVIN A. LAGUNDA
Pagsabungan, Mandaue City, Cebu
Bulahan ang mga buta: Dili makurat,
dili molugwa ang kalimutaw.
Bitaw, udtong tutok na ra ba
niining siglo sa salamangka. Nakiglumba
ang mga mugna sa makina sa matag kisaw
sa pilok. Madangaw na ang kawanangan
sa kinaadman. Sa tumoy sa tudlo,
ang kalibotan usa ka lusok nga muta.
Nakigharong sa kahabog sa panganod
ang pinatindog nga kumagko,
nagsundog sa tamla ug tagik
sa Ginoo. Nangidhat silang Watson ug Crick
Namikat ang nagpakatap og katahap
batok sa katingala. Nanghadla ang ilang
lamat: Walay dili mabuhat.
Bisan ang mga ilaga sa suok-suok
sa Pasil mahimong pasanayon isip
mga kuwaknit, paluparon ngadto
sa mga kampana sa Vatican ug patugpahon
sa mga saag ug wala hiilhing mga lubnganan,
Ug ang urom gikan sa agulo sa kagutom
sa Africa mahimo natong saw-an samtang
gadamgo si Bono og kombira sa kanta.
Palaran ang nangapkap kon asa padulong
ang luha sa ikatulong mata.
Daman Sa Apohan
Dili tugkan og bungag singot,
dili manimahong Adlaw
ang mga walay buot— nagkayungit
og hingos sa ilang sip-on, mga mata
nagliraw—sulod sa Time Zone. Dinhi
daw nanghagit ang nagkayuring
ug makalipong nga lasang
sa laylay nga de kuryente, nagtiaw
sa kakahoyan nga kanhi naglanog-lanog
sa lunhaw ug ihalas nga hagwa, naghaguros
sa katingalahan diin walay limbong
ang landong kaniadto. Daw way kahumanan
ang panahon samtang walay kataposan
ang wanang atol sa pagpanikop
og mga lukton ug alindahaw, sa pagsiyagit
og siyatong ug lumbaanay hangtod
gilugwayan ang lagaak sa lumpayat
lahos sa kilumkilom.
Ug dayon ang Buwan gawaldas
sa iyang dan-ag dungan sa among
tagutago, tubigtubig, tagnatagna
ug tuhiktuhik sa mga sugilanon
nga bugnaw sa tingkoy. Mingkisaw
ang kalibonan, nanurok og mga aninipot.
Ilang nasimhot— sa pagsubang
sa among kahinanok nga mipapas
sa mga pangos ug hangos— ang kabugnaw
sa among singot.
Romansa Distansiya
Bisan pag budlat ang Buwan
dili gihapon makit-an
sa webcam. Apan gatakdol gihapon
ang kalimutaw ni Christopher. Ang mga balhibo sa langgam
walay kalainan sa kagaan sa tumoy sa iyang mga tudlo tadlas
sa kawanangan sa computer. Bisan ang satellite di mosalir
pag-aninaw sa kalagom sa iyang kigol, ang kubal niini naglakra
og usa ka isla nga wala pa sa mapa. Dili na niya kinahanglang
makiglayog pa sa mga balod sa kakulba aron ang mga lawod
sa kahinam ni Columbus iyang mapalgan. Nagkagamay
ang kalibotan. Walay kalainan sa atngal ug pusod sa babaye
nga nagpanilap— buot tingaling makigsawo sa iyang kagutom
samtang siya nagpangidhat sa nagbilangkad. Daw gisuyop
ang antipara ni Christopher sa iyang pagpamuwaw,
iyang laway nangalisngaw. Lupig pay nangharana.
Sa pakigharong sa internet,
nasumpay iyang kilay diin
nagkumbitay ang duha ka kuwaknit.
Pamahayag Sa Pungkol Ngadto sa Bungol
Sukmag sa Buwan bitaw, daw pagdakop
sa anino sa mga aninipot
ang pagsulat. Pastilan, kabug-at
sa papel ug sobre nga sukad-masukad
wala pa gyod nako masuwayi og
dawat. Kanindot untang ikawot sa akong
hubon karon nga makawhat na sa hangin
ang mga aligato ug agiw
sa mga letra, mingkatap ug
naglakra og dag-om sa mga pulong
ibabaw sa daob sa mga hunghong ug
kidhat. Ang pagpakaylap sa buot
masayran makaapas na bisan sa kaidlas
sa kilat. Apan kinsay nakahibalo
sa pagpanugpa sa abo dungan sa ulan
sa mga dila samtang nanawag ang kartero
nga nagkalo og kaldero?
Halad sa Dalagang Nagsul-ob og iPod
Nagbanda-banda ang mga bosina. Makaigking
ang haguros sa hanging gianuos, ug gaaso-aso
ang taghoy (Wala kaha mapaksit ang dila
sa konduktor, nagkumbitay sa jeep nga
pinakadlit ang pag-utnga?) Nagsidlit sab
ang sitsit sa mga estambay, naglaway samtang
naglutaw ang imong mga lakang sumpay sa kutay
sa kuryente lahos sa kinalawman nimong atuli.
Nagpangab-ot nimo ang abogon nga huni gikan
sa makililimos nga buta; iyang gitara giagup-op
sa mga harana nga haom na karon iduyog
sa purlon. Bisan pag iyang idalit makabuhig
patay, gipaambit nilang Yoyoy ug Max sukad pa
sa panahon sa jukebox— wala na, wala
nagkitiw ang imong mga tiil samtang nagdisko
ang suga sa ambulansiyang nakasaghid nimo.
Signos
Lisod nang maapsan, layo nag naabtan
ang unggoy ni Darwin. Taas kaayo
og hangin, gani motupong na sa langit
ang utong sa utok gikan sa witik
sa ikog. Apan way kutas ang kahakog
sa ihalas nga nahalwa sulod sa dughan,
buot makiglumba sa mga robot. Way pugong
ang pagbulhot padu’ng ngadto sa katagbawan.
Nagpadayon ang prosesyon sa mga buta
samtang nagpasad sa dalan ang mga panit
sa saging. Nalamba sa hangin
ang kampana nga natay-an sa iyang bagting.
Hagbay rang mikagiw ang mga anghel.
Lisod nang maapsan, layo nag naabtan.
*Pungpong sa mga balak
ni MICHAEL U. OBENIETA
GUNTING UG NAIL CUTTER
Ni Tem M. Adlawan
(Kining maong sugibalak napatik na sa Budaya, usa ka indie magazine, Septiyembre 2003.)
Kay sakit na, buot na nakong barogan ang
Kaugalingon aron masumpo ang tatawng
Pag-abusar nilas pagtuo (kay wa ra man
Ko moginok, di lang motingog, batok sa
Pila na ka buwang mga insulto, naglikay
Sa bisan unsang lalis, bisan unsang away)
Nga ako kulukoy, wa makasabot, wa makamao,
Di gihapon kunong kamao (bisan pa sa
Pila na ka buwang dumdom sa buhat)
Unsaon pag-ila ang lainlaing mga pinalit
Sa mga shopper—junk foods, chocolates,
cookies, linata o kinartong kan-onos iring
O iro, wrappers, napkins, detergents…
Mga ingon ra god niana, groceries/toiletries—
Aron dili kini magkasagol, ug dili sagolon
Pagsulod (ug dalion gyod, klasehon, husayon
Pagsulod) sa mga bag, plastik o papel, sapaw
O dili, agad sa paggamit sa sentido komun, o
Agad sa gustos shoppers nga gayod ipatigbabaw.
Maong giitip nako ang pangandam nga paghinguko,
Kuyaw nga ipabiling magsiwil, lagmit masabod
Ug malaksig ahat ang kuko kon ugaling mosangpot
Man sa karambola ang panagharong inigbalikay
Ngadtos trabahoan, Commissary, isip baggers
Para tip, inay suweldo, agad sa shoppers
Nga kabubut-on. Ubay-ubay sila sa usa ka nasod,
Bisan tuod dili tanan nila, ang nagbaton sa
Maong pagtuo. Wa ko makaila sa ilang mga
Ngalan; ang ilang mga dagway, bayhon ug
Sinultihan mao lay akong gitiman-an. Anha
Sa usa ka dapit sama niini dinhi karon asa
Mag-abot ang lainlaing tawo gikan sa
Lainlaing suok sa kalibotan— Alemanya,
Panama, Puerto Rico, Mexico, Vietnam,
Pilipinas, Korea… sama namong nanag-
Baggers sagol sa Putig Itom nga mga lumad
Sa Dapit— labaw natong nailhan ang mga
Tawo sa hitsura, bayhon ug sinultihan kaysa
Ngalan. Ug niining matanga sa pag-ila,
Ubay-ubay sila, bisan lagi nga dili tanan
Nila, gikan sa usa ka nasod ang kitab lang,
Ingon sa mga mocking bird sa Dapit, sa
Pag-ingon sa inawat-awat nila, kuwang
Sa tuno (southern accent, southern drawl)
Nga Iningles: “Pop, you always bag wrong
Stuff. You very slow. You don’t learn,
You don’t speak. You don’t understand
English? Better go home, you old anyway.”
Susmarisep! Mga butang ug buhat nga wa
Magkinahanglag pagtuon adtos kolehiyo,
O pasaran bag mga eksamin sa serbisyo
Sibil, wa magkinahanglag basa sa sinuwat
Nga mga hunahunang halawon kun pilosopiya,
Sama, pananglit, sa ilang Spencer, Spinoza,
Schopenhauer… mao na lay wa hikamaohi,
Dili hisabtan? Porbidag di pa luod ug hilas
Ang paghuyop sa trumpeta alang sa kaugalingon,
Sus…! Mopay wa gyod ko malimot adtong
Ikaduhang gubat sa kalibotan, tumbas rag
Niini sa ilang gihimo ako gipahinumdom.
Nasawot ang sa mga manghod ug ang akong
Tinuboan kay, gamay pa kaniadto, akong
Kamaguwangan mga 11 pa lang gani, napagan
Na sa mga pag-antos sa among mga apohan
Ug ginikanan. Way maayo, nihit pa gyod,
Ang pagkaon; way maayo, nihit pod
Ang bisan tambal lang sa mga mananap
Sa tiyan; wa ganiy tarong sabon batok
Sa nuka, ap-ap o bun-i; pagpuyo diyot-
Diyot lang maungkag, way puas ang kuyawng
Nakapaulpot sa kabuhi sa kadaghanang
Nanagluspad, gitugkag mga hubag-hubag,
Nahikawan sa hustong pagpahuwayg katulog,
Ilabi na gyod kadto kon manuot-suot
Ang mga tabi-tabing kamig, daw tugnawng
Hangin sa mga gabiing umog, nga didtong
Mga dapita sa kuan, bawos sa ambus-ambus
Sa mga gerilyista nga giingong way sapatos,
Naghuwes de kutsilyo ang mga Okupante sa
Nasod. Ug sa labaw kuno ka bangis nga mga
Kaabin, ang mga sibilyang buhi-buhi pa
Gipaniwasan: batag mga tiguwang gipanuhog
Sa bayoneta. Karon, mga kan-uman na ka tuig
Liwas niadtong panahona, niay mga babaye—
Ig-unsa kaha ni adtong mga Kaabig Okupante—
Kuwang na lang mowiwi sa mga uwat sa akong
Panumdoman pinaagi sa ubos kaayo nilang
Kanako pag-ila. Matinuod man o madili
Kadtong mga tabi-tabi, ang gubat nakahimo
Og laglom nga mga samad sa panumdoman ko.
Ug wa man tuod mi mahuwes de kutsilyo sa
Pusil ug bayoneta, apan niini kami sama ra
Sa nabiktima pagkahitabo nas among pagka-
Puhag gikas pinuy-anan namong dapit nga
Gipabuhatan sa mga Okupanteg Kaabin og
Mga baraks, mga trenseras nga mikatap ug
Kami nahimo nang dili taga amo, dili na
Tag-iya sa unsay amo pinaagis pagbuot ra
Nila nga kanunayng gagunit sa ilang pusil,
Sa mga bala ug bayoneta sigeng gatangkil.
Gipakita pa mig ehemplo sa ilang jujitsu
Nga ang akong amahan, ug kinsa pay mireklamo,
Maoy nanglukapa, ehemplo sad sa tamparos
Nga ang akong apohang laki kinsa lugos
Na gani makausap sa kan-ong mais maoy
Mitulilik, dugog pila ka ngipong wan-ay umoy
Mipisik. Karon nia lagiy mga babaye (ig-unsa
Gyod kaha ni silas naasoyng mga Kaabin nga
Pareho nilag sinultian): niining Dapit
Nga dili ila (dili sad hinuon, bisan tipik,
Ako ni sa bugtong kataginasod kong kauban
Sa buhat) tabla ra kog ilang gihinginlan
Sa ila laging pag-ingon: “Better go home—”
Niana, di ba ang Dapit naingos kaugalingon?
Ug tungod lang kay labaw, sanglit una nga
Nasinatis buhat, sila katulin niini ug sa
Kahapsay sa agi, tinuod, nila di ko kay bag-o
Ikatandi, sila na lang gyod ang sigeng husto?
Apan sa tanan, sila ra may kanako nag-isig-
Isig, di man hinuon ang mga lumad nga Putig
Itom! Di ra ba sila ang nagbuot nga gidawat
Kos buhat, ang Head Bagger man ug Assistant!
Unsa may katungod nila nga kanako manghilabot?
Pagkalig-on sa akong sukaranan sa gihuna-
Hunang pakigharong! Sa akong mga pu’ng unya,
Di kaha sila mahisama sa kaniadto ilang
Terou Kosaka nga kang Flash Elorde giparang
Sa mga kumo niini nagkamuritsing? Ako sad
Sila niini nga pahinumdoman kay baya kahag
Nalimot na lang. Nakita nako ang kadaogan.
Kay hait, maayong mihimog itip, nagustoan
Nako ang gunting ug nail cutter sa balayng
Sa bayaw kong sundawo sa Dapit inabangan
Balayng akong giiponan, bayawng nagpailawom
Sa tanan aron ko makalangyaw. Nahitalunong
Ko sa akong pagbasa, nag-anteyohos, sa pinong
Mga titik sa pag-ila diin mabuhat ang duha
Ka gagmayng gamit. Dili diay ang dagko ra
Nga mga buhat sa ilang nasod sama sa mga
Awto, trak, TV, computer… kondili
Lakip pa ang gagmay, nakigharong, nakigtigi
Sa mga buhat sa ubang nasod ug nakadu’t,
Sama niining gunting ug nail cutter, hangtod
Na sa kamerkadohan niining dako nga Dapit!
Sus, nakakita man tuod kog duha ka export
Gikas Yutang Natawhan nga nakasulod pod
Sa mga mall sa Dapit ug sa Commissary, pero,
Sus, di gyod tawon mahimong ikapasigarbo.
Kay Nipa Vinegar ug Banana Catsup ra gyod!
Ambot kon duna bay lain nga wa ko masayod?
Basta kay mao ra, mao pa, nay akong namatuod.
Lupig pay tore nga gabok, nahunlak, hiagian
Sa hinay lang nga linog, ang akong galamhan
Natumpag. Ang hulagway ngas hunahuna mibarog
Dili ang sa isigkatawo, sa isig na ka nasod.
Samtang ang sa mga babaye lainlaing produkto
Ang napabrika, ang sa ako mao ray labing gihimo
Ang pamolitikang labihang kabarot og matang!
Sus, lugos, lugos na ko makatindog gikan
Sa akong gilingkoran diin ko maghinguko human
Nako mabasa ngang gunting ug nail cutter
Nabuhat sa nasod sa mga babayeng mangorehir
Nako karon ug unya sa buhat. Tingali bisan
Ang labing insultador nila akong hilupigan
Sa harong. Apan kon mahisgotan ang nasod
Unsay akong garbog kusog nga ikapabarog?
Oratio Imperata
Makalilisang:
Ang nag-eklipse
Nga mutaong mga mata
Sa global warming:
Kamandag nga naglikos
Sa naghangos nga kaugmaon.
Samtang nagbaktas ko
Sa libaongong da’n,
Mihabol ang kaigang
Sa akong yagpis nga lawas.
Ug ang kainit nahimong mangtas
Kansang dagway lisod pintalon.
Nalanay. Oo, nalanay
Ang sorbeteng Arctic
Human giitsa puyra
Sa pul-anong bata
nga way buot. Ambot,
Gusto ko nga mobagutbot
Dayon, mosiyaok: Nag-agulo
Tungod sa diabetes sa pagtamay
Ang senior citizen nga kalikopan.
Apan wa kiniy pu’s kon ako
Ning buhaton kay nasayod ko
Nga ang Adlawng giuhaw
Ug ang panganod nga gianod
Sa ulo-ulo, sa hugawng hangin ra
Makasabot kanako.
Mouli na unta ko sa akong balay,
Apan sa eskina Juan Luna ug MJ Cuenco
Nakita ko ang usa ka hamtong
Nga lalaki nga naglabay
Sa upos sa sigarilyo.
Naghinam-hinam kong moduol niya
Ug kulatahon sa akong sermon:
“Nagpataka sab kag labay sa imong kinabuhi!”
Apan wa na nako siya masermoni
Kay dali ra kaayo siyang nakasakayg taxi.
Mihawok. Oo, mihawok sa yuta
Ang panagna sa nagkibot-kibot nga baba:
Ang biga sa baha mobul-og inighuman
Og hilak sa kalangitan. Ug sa kataposan,
Mangaliyupo ko kang Cardinal Vidal
Nga mobungat siyag pag-ampo
Alang sa nagpalingog-lingog. Amen.
KEVIN A. LAGUNDA
Pagsabungan, Mandaue City, Cebu
Lunes, Setyembre 2, 2013
Tigmo sa Happy Hills
Tigmo sa Happy Hills
MGA TIGMO:
1. Tigmo-tigmo agukoy, ugma ra ta mag-asoy.
DAMGO
2. Kabayo ni Adan, dili mokaon kon dili sakyan.
KAGURAN
3. Tubig kong tinipigan, dili hidapatan sa hangin.
TUBIG SA BUTONG
4. Wala sa langit, wala sa yuta, makalibog sa hunahuna.
TUBA
5. May nakita akong nagpangali, giadto nako, way agi.
NAGBUGSAY
6. Balay ni Kali, mga haligi pulos bali; ang atop kalaha, taganag-unsa?
LAMBAY
7. Ug malipay mogamay; ug masuko, modako.
MATA
8. Siging lukot, siging lukot, walay linukotan.
BALUD
9. Sa gamay pa gisanina-an, sa dako na gihubu-an.
KAWAYAN
10. Magsuon kaming tiunay, sama ang dagway;
gibulag kami ni Nanay, ug wala na magkinit-anay.
DUNGGAN
11. Ang panit gaputos sa balhibo, ang balhibo gaputos ug kubal,
ang kubal gaputos sa unod, ug ang unod gaputos sa tubig.
LUBI
12. Ang tiyan naa sa baba, ang lawas naa sa baba, ang tinai na sa baba,
ang kamut naa sa baba, ang mata naa sa baba, ug ang baba anaa sa
baba.
UMANG
1.) Bukog ug panit, Naglupad-lupad sa langit
Kite / Tabanug
2.) Gamay ko'ng amigo, Balay gilukdu-lukdo.
tortoise / Ba-o
3.) Balay ko sa Bantigue, Usa ra'y haligi.
umbrella / Payong
4.) Namatay si Takyo, Gilubong nagsiwil ang ulo.
Lansang
5.) May higala ako'ng Negro, Sige'g sunud-sunod asa man ako moadto
Anino
6.) Akong kalibutan, naa sa gawas ang yuta, Naa ang tubig sa tunga.
Lubi / coconut
7.) Dili hari, dili rayna, Apan sa ulo may korona
Bayabas
8.) Ang kabayo ni Adan, Kon sakyan dili modagan.
Kudkuran
9).Taas nga bagon, usa ray dahon.
Tabanog
10). Siging agoy-oy siging agoy-oy, nangita og patay nga kahoy.
Buyog
11). Unsang tanoma nga ningtando unya nangutana?
Oway
12). Naglakaw nagdanghag, mikuot sa iyang bangag.
Nagpugas
13). Balhibo-on, bungoton, puwa kon bulikaton.
Asutes/ aswetes
14). Unsang isdaa nga mokatkat og kawayan?
Tinap-anan
15). Sa ubos katagak, sa ibabaw pangitaa.
Tulo sa ulan
16. Tugas agas-as, nagtubo way dahon.
Sungay
17). Buko buko sa buaya, uwan init iya.
"Atop" sa balay
MGA TIGMO:
1. Tigmo-tigmo agukoy, ugma ra ta mag-asoy.
DAMGO
2. Kabayo ni Adan, dili mokaon kon dili sakyan.
KAGURAN
3. Tubig kong tinipigan, dili hidapatan sa hangin.
TUBIG SA BUTONG
4. Wala sa langit, wala sa yuta, makalibog sa hunahuna.
TUBA
5. May nakita akong nagpangali, giadto nako, way agi.
NAGBUGSAY
6. Balay ni Kali, mga haligi pulos bali; ang atop kalaha, taganag-unsa?
LAMBAY
7. Ug malipay mogamay; ug masuko, modako.
MATA
8. Siging lukot, siging lukot, walay linukotan.
BALUD
9. Sa gamay pa gisanina-an, sa dako na gihubu-an.
KAWAYAN
10. Magsuon kaming tiunay, sama ang dagway;
gibulag kami ni Nanay, ug wala na magkinit-anay.
DUNGGAN
11. Ang panit gaputos sa balhibo, ang balhibo gaputos ug kubal,
ang kubal gaputos sa unod, ug ang unod gaputos sa tubig.
LUBI
12. Ang tiyan naa sa baba, ang lawas naa sa baba, ang tinai na sa baba,
ang kamut naa sa baba, ang mata naa sa baba, ug ang baba anaa sa
baba.
UMANG
1.) Bukog ug panit, Naglupad-lupad sa langit
Kite / Tabanug
2.) Gamay ko'ng amigo, Balay gilukdu-lukdo.
tortoise / Ba-o
3.) Balay ko sa Bantigue, Usa ra'y haligi.
umbrella / Payong
4.) Namatay si Takyo, Gilubong nagsiwil ang ulo.
Lansang
5.) May higala ako'ng Negro, Sige'g sunud-sunod asa man ako moadto
Anino
6.) Akong kalibutan, naa sa gawas ang yuta, Naa ang tubig sa tunga.
Lubi / coconut
7.) Dili hari, dili rayna, Apan sa ulo may korona
Bayabas
8.) Ang kabayo ni Adan, Kon sakyan dili modagan.
Kudkuran
9).Taas nga bagon, usa ray dahon.
Tabanog
10). Siging agoy-oy siging agoy-oy, nangita og patay nga kahoy.
Buyog
11). Unsang tanoma nga ningtando unya nangutana?
Oway
12). Naglakaw nagdanghag, mikuot sa iyang bangag.
Nagpugas
13). Balhibo-on, bungoton, puwa kon bulikaton.
Asutes/ aswetes
14). Unsang isdaa nga mokatkat og kawayan?
Tinap-anan
15). Sa ubos katagak, sa ibabaw pangitaa.
Tulo sa ulan
16. Tugas agas-as, nagtubo way dahon.
Sungay
17). Buko buko sa buaya, uwan init iya.
"Atop" sa balay
Tigmo sa Happy Hills
Tigmo sa Happy Hills
Ang tigmo usa ka pangutana nga kasagaran adunay lahi nga paagi sa pagtubag, o matubag pinaagi sa di sagad nga pamaagi o panghuna-huna. Ang mga tigmo mahimong mga pangutana nga gihatag sa paaging metaporikal o alegorikal nga agnay'ng tubagon sa linain nga paagi. Mahimo usab kini nga pangutana kansang tubag gidesnyo alang sa pakatawa, dili alang sa paglibog.
nagdagan , nagkurog , nagsige ug sunod sa iyang bukog... unsa man?
ans. train
pula -pula, bunguton, pag imong ukabon naay lisu sa ilalum??
ans: rambutan!haha
natagak si bentong tapokan ug angel
ans. tae
unsay tawag sa lalake nag pa bulan
ans. astronot
unsay hinapon sa pancit
answer: quikchow
sa layo murag motor, sa duol doctor!!!!
ans: lamok
Tigmo tigmo agokoy ugma pata mag asoy?
ans: damgo
Tukog nga lumoy
Sa lungag mo taroy
Sakit kung iduot
Gilok kong itoyok
Unsa ko? (Murag bastos pero dili)
Tubag:
Tudlo
balay ni kari, haligi bali, bongbong tisa, atup kalaha?
tubag : alimango
Kaban sa Hari, kon ukbon di na mauli.
(Itlog)
Kon maglingkod, taas; Kon mag-barog, mubo; unsa man?
(Iro)
Mo-taub, mo-mabaw; Mohunas, molawum.
(Banga).
Pagkamatay gihapos; Human gigapus gibunal; Human ibunal nabuhi; Pagkabuhi gidakop; Sa hidakpan na gikumot. Unsa man bi?
(Kasing).
Kadakung kahibulungan; Kadakung katingalahan; Miturok nga way liso; Mibarog nga way puno-an.
(Kalibutan)
May baba apan di makasulti.
(Langub)
Didto ang buno; Dinhi ang dugo.
(Baha)
Ang dahon naa sa bunga; Ang bunga naa sa dahon.
(Pinya)
Molupad way makina; Mosiga way baterya.
(Aninipot)
Ang tigmo usa ka pangutana nga kasagaran adunay lahi nga paagi sa pagtubag, o matubag pinaagi sa di sagad nga pamaagi o panghuna-huna. Ang mga tigmo mahimong mga pangutana nga gihatag sa paaging metaporikal o alegorikal nga agnay'ng tubagon sa linain nga paagi. Mahimo usab kini nga pangutana kansang tubag gidesnyo alang sa pakatawa, dili alang sa paglibog.
nagdagan , nagkurog , nagsige ug sunod sa iyang bukog... unsa man?
ans. train
pula -pula, bunguton, pag imong ukabon naay lisu sa ilalum??
ans: rambutan!haha
natagak si bentong tapokan ug angel
ans. tae
unsay tawag sa lalake nag pa bulan
ans. astronot
unsay hinapon sa pancit
answer: quikchow
sa layo murag motor, sa duol doctor!!!!
ans: lamok
Tigmo tigmo agokoy ugma pata mag asoy?
ans: damgo
Tukog nga lumoy
Sa lungag mo taroy
Sakit kung iduot
Gilok kong itoyok
Unsa ko? (Murag bastos pero dili)
Tubag:
Tudlo
balay ni kari, haligi bali, bongbong tisa, atup kalaha?
tubag : alimango
Kaban sa Hari, kon ukbon di na mauli.
(Itlog)
Kon maglingkod, taas; Kon mag-barog, mubo; unsa man?
(Iro)
Mo-taub, mo-mabaw; Mohunas, molawum.
(Banga).
Pagkamatay gihapos; Human gigapus gibunal; Human ibunal nabuhi; Pagkabuhi gidakop; Sa hidakpan na gikumot. Unsa man bi?
(Kasing).
Kadakung kahibulungan; Kadakung katingalahan; Miturok nga way liso; Mibarog nga way puno-an.
(Kalibutan)
May baba apan di makasulti.
(Langub)
Didto ang buno; Dinhi ang dugo.
(Baha)
Ang dahon naa sa bunga; Ang bunga naa sa dahon.
(Pinya)
Molupad way makina; Mosiga way baterya.
(Aninipot)
Tigmo sa Happy Hills
1.Kasing kasing ni Maria nagbitay sa banwa. ("Puso" sa saging)
2.Taas nga bagon, usa ray dahon. (Tabanog)
3.Pagtuslo nagkulo-kulo, pagbira nagtutu. (Kabo)
4.Naglakaw nagdanghag, mikuot sa iyang bangag. (Nagpugas)
5.Milupad ang tonto, mihangad ang buang. (Tabanog)
6.Naglakaw si Judas, dila ang gitsinelas. (Suso/ Snail)
7.Tugas agas-as, nagtubo way dahon. (Sungay)
8.Sa ubos katagak, sa ibabaw pangitaa. ("Tulo" sa ulan)
9.Siging bukot, siging bukot, nakita ang bungot. (Mais)
10.Balhiboon, bungoton, puwa kon bulikaton. (Aswetes or Asutes)
11.Loso ni Ondo, nasud sa bundo. (Ohong)
12.Siging aguy-oy, siging aguy-oy, nangita og patay nga kahoy. (Buyog)
13.Mga mata ni Maria, di kakita. (Pinya)
14,Duha ka sundalo, nagbalik-balik sa kampo. ("Sip-on" sa ilong)
15.Tik-tik bagon, ang tingog alimokon. (Tabanog)
16.Buko-buko's buaya, uwan init iya. ("Atop" sa balay)
17.Unsang tanoma nga mitando unya nangutana. (Oway)
18.Kalo ni Iko, gilabay sa bundo.(Adlaw)
19.Unsang isdaa mokatkat og kawayan. (Tinap-anan)
20. Kamote sa Leyte, sa ilawom panite. (Batikon)
21. Koryente liko-liko, bumbilya tago-tago. (Kamote)
22.Ikog sa amo, abot sa amo. (Dalan)
23.Bungbong tile bong bong, kahoy nga nagsabong, lingkod estudyante, kahoy nanag-estoke. (Naghabol)
24.Hingdagan ang tawo, nahibilin ang tae. (Ballpen)
25.Nagdagan nagkurog, naglatay sa iyang bukog. (Tren)
26.Naay ulo walay buhok, naay tiyan walay pusod. (Baki)
27.Ang espada itusok sa buwan. (Lollipop)
28.Paglupad morag panjo, pagtugpa morag pujo. (Kwaknet)
29. Tigmo lagomo patay tanang amo. (Sinangag)
30.Tren sa bukid, million milion ang ligid.(Labod)
31.Taas sa tanang kahoy, mobo sa tanang sagbot. (Dalan)
32.Dagat nga walay bonbon, langit nga walay bituon. (Lubi)
33.Dinhi ra ka boto, kay molakaw kog ako. (Kalabasa)
34.Putlan lahiban, sumpayan og kawayan. (sanggotan)
35.Ag gitanom dili makaon, ag gitamnan makaon. (Manok)
36.Pyongko, pyongko, sa dan nagpongko. (yamog/jamog)
2.Taas nga bagon, usa ray dahon. (Tabanog)
3.Pagtuslo nagkulo-kulo, pagbira nagtutu. (Kabo)
4.Naglakaw nagdanghag, mikuot sa iyang bangag. (Nagpugas)
5.Milupad ang tonto, mihangad ang buang. (Tabanog)
6.Naglakaw si Judas, dila ang gitsinelas. (Suso/ Snail)
7.Tugas agas-as, nagtubo way dahon. (Sungay)
8.Sa ubos katagak, sa ibabaw pangitaa. ("Tulo" sa ulan)
9.Siging bukot, siging bukot, nakita ang bungot. (Mais)
10.Balhiboon, bungoton, puwa kon bulikaton. (Aswetes or Asutes)
11.Loso ni Ondo, nasud sa bundo. (Ohong)
12.Siging aguy-oy, siging aguy-oy, nangita og patay nga kahoy. (Buyog)
13.Mga mata ni Maria, di kakita. (Pinya)
14,Duha ka sundalo, nagbalik-balik sa kampo. ("Sip-on" sa ilong)
15.Tik-tik bagon, ang tingog alimokon. (Tabanog)
16.Buko-buko's buaya, uwan init iya. ("Atop" sa balay)
17.Unsang tanoma nga mitando unya nangutana. (Oway)
18.Kalo ni Iko, gilabay sa bundo.(Adlaw)
19.Unsang isdaa mokatkat og kawayan. (Tinap-anan)
20. Kamote sa Leyte, sa ilawom panite. (Batikon)
21. Koryente liko-liko, bumbilya tago-tago. (Kamote)
22.Ikog sa amo, abot sa amo. (Dalan)
23.Bungbong tile bong bong, kahoy nga nagsabong, lingkod estudyante, kahoy nanag-estoke. (Naghabol)
24.Hingdagan ang tawo, nahibilin ang tae. (Ballpen)
25.Nagdagan nagkurog, naglatay sa iyang bukog. (Tren)
26.Naay ulo walay buhok, naay tiyan walay pusod. (Baki)
27.Ang espada itusok sa buwan. (Lollipop)
28.Paglupad morag panjo, pagtugpa morag pujo. (Kwaknet)
29. Tigmo lagomo patay tanang amo. (Sinangag)
30.Tren sa bukid, million milion ang ligid.(Labod)
31.Taas sa tanang kahoy, mobo sa tanang sagbot. (Dalan)
32.Dagat nga walay bonbon, langit nga walay bituon. (Lubi)
33.Dinhi ra ka boto, kay molakaw kog ako. (Kalabasa)
34.Putlan lahiban, sumpayan og kawayan. (sanggotan)
35.Ag gitanom dili makaon, ag gitamnan makaon. (Manok)
36.Pyongko, pyongko, sa dan nagpongko. (yamog/jamog)
Mag-subscribe sa:
Mga Post (Atom)